Podczas XXXIII Walnego Zebrania Członków IWP, które odbyło się 26 czerwca zebrani podjęli uchwałę ws. ws. rozporządzenia UE o zapobieganiu wylesianiu (EUDR). Poniżej pełna jego treść.

Wydawcy prasy i dziennikarze w pełni popierają wszelkie działania zmierzające do zapobiegania zmianom klimatycznym, wywołującym dramatyczne w skutkach zjawiska atmosferyczne, wyrządzające wielkie zniszczenia i powodujące dotkliwe straty. Tematy dotyczące klimatu są często poruszane na łamach licznych tytułów.

Podejmowane w ochronie klimatu kroki powinny być jednak w pełni uzasadnione i przemyślane. Tego nie można powiedzieć o unijnym rozporządzeniu w sprawie zapobiegania wylesianiu (EUDR), które ma być stosowane od grudnia br. Poza cechującą to rozporządzenie nadmierną biurokracją jego zakres jest zbyt szeroki, w szczególności ze względu na objęcie nim papieru.

EUDR zostało pierwotnie opracowane z myślą o surowcach, a nie o produktach w pełni przetworzonych, co sprawia, że narzucone regulacją obowiązki nie są dostosowane do sektora papierniczego.

Unijni prawodawcy nie dostrzegli wielu faktów, by wymienić tylko kilka z nich. Po pierwsze, produkcja gazet i czasopism ma nieistotny wpływ na wylesianie, bowiem znaczna część surowca pochodzi z recyklingu. Po drugie, łańcuchy dostaw papieru są bardzo złożone, co sprawia, że użycie geolokalizacji jest niepraktyczne i niemożliwe jest prześledzenie pochodzenia pojedynczych drzew czy nawet większych partii, gdyż masa celulozowa jest rozbijana do poziomu włókien i mieszana z innymi źródłami. Po trzecie wreszcie, bardzo dokładna i kompletna identyfikacja i należyta staranność – narzucone w EUDR – są nieproporcjonalne i niezgodne ze sposobem funkcjonowania przemysłu papierniczego i poligraficznego, a z pewnością wymagałyby znacznych inwestycji, co jeszcze bardziej obciążyłoby branżę, która już teraz zmaga się z rosnącymi kosztami i spadającymi przychodami. Odniesienie zaś wymagań dotyczących drewna i papieru także do wydawnictw prasowych i dystrybucji prasy jest nieuzasadnione i wysoce szkodliwe.

Nie zapominajmy, iż wolna i niezależna prasa jest kamieniem węgielnym demokracji, zapewniającym rozpowszechnianie informacji i sprzyjającym debacie publicznej. Model ekonomiczny wydawnictw prasowych jest jednak nadwyrężony w związku z trudnościami panującymi na rynkach reklamowych, z rosnącymi kosztami dystrybucji i kosztami osobowymi oraz ze względu na dominację platform cyfrowych. Kolejne nieproporcjonalne obciążenia finansowe i administracyjne grożą jeszcze większą destabilizacją sektora, w szczególności zachwieją sytuacją mniejszych wydawców, którzy nie mają środków na pokrycie dodatkowych kosztów. Ograniczy to pluralizm prasy i mediów, utrudniając opinii publicznej dotarcie do różnych poglądów i stanowisk, osłabiając demokratyczny dyskurs. W czasach, gdy demokracja znajduje się pod presją sił wewnętrznych i zewnętrznych, osłabienie wolnej prasy jest całkowicie nieuzasadnione.

Wzywamy zatem polskich decydentów do przekonania Komisji Europejskiej do wyłączenia papieru z zakresu przedmiotowego EUDR, jak było to w pierwotnym projekcie Komisji, popartym przez Radę Europejską. A jeśli nie będzie to możliwe, należy bezwzględnie wprowadzić dalej idącą, niż to obecnie przewidziano (tzw. kraje „low risk”), kategorię „no-risk” dla terenów, na których powierzchnia lasów nie zmniejsza się lub wręcz rośnie, i zwolnienie ich  z zawartych w EUDR wymogów.

Warszawa, 26 czerwca 2025 roku