Komisja Prawna PE za wprowadzeniem praw pokrewnych dla wydawców

20 czerwca 2018 r Komisja Prawna PE (JURI) przyjęła stanowisko dotyczące projektu dyrektywy w sprawie praw autorskich na jednolitym rynku cyfrowym, której celem jest dostosowanie przepisów do rzeczywistości online, wsparcie autorów i twórców, a także zmniejszenie skali piractwa w Internecie. Przepisy wprowadzają między innymi nowy wyjątek dający możliwość eksploracji tekstów i danych, dostosowują istniejące wyjątki do rzeczywistości online oraz regulują kwestie wynagrodzenia w kontraktach zawieranych przez wydawcę czy producenta z twórcą, autorem czy wykonawcą.

Izba Wydawców Prasy w szczególności popiera zaproponowane brzmienie art. 11 – wprowadzającego prawo pokrewne dla wydawców prasy oraz odpowiednich motywów tej kwestii dotyczących (31 do 35). Trzeba wyjaśnić, iż prawo pokrewne ma za zadanie chronić nakłady, jakie ponieśli wydawcy – producenci materiałów prasowych na powstanie treści – nakłady, bez których w gazetach, czasopismach i na prasowych portalach informacyjnych w ogóle nic by się nie ukazało. Chodzi tutaj zarówno o honoraria wypłacane dziennikarzom, fotografom, grafikom, jak i o normalne koszty utrzymania redakcji, inwestycje w sprzęt i nowe technologie itp. Dodatkowo prawo pokrewne dla wydawców prasy ma naprawić zachwianą równowagę rynkową – wielcy giganci technologiczni narzucają obecnie niekorzystne dla wydawców warunki, wykorzystując materiały prasowe i nie ponosząc kosztów ich wytworzenia, sprzedają reklamę i zbierają dane o użytkownikach, które później też komercjalizują. Art. 11 nadaje wydawcom prasowym takie same prawa, jakie już posiadają producenci muzyki, filmów, gier i programów komputerowych oraz nadawcy radiowi i telewizyjni. Naprawia się zatem istniejącą lukę. Nie chodzi przy tym o to, by portale internetowe zostały zamknięte lub żeby zakazać im prowadzenia działalności – chodzi tylko o to, by podzieliły się one zyskiem wygenerowanym dzięki korzystaniu z materiałów prasowym z ich producentami i twórcami – czyli wydawcami i dziennikarzami.

W przyjętym sprawozdaniu Komisji Prawnej mowa jest o wyraźnym wyłączeniu spod zakresu prawa pokrewnego linkowania (co proponowała już KE w motywie 33), a także objęcia dziennikarzy odpowiednim udziałem w pozyskiwanych z tytułu prawa pokrewnego rekompensatach. Do treści art. 11 wprowadzono także zapis, iż prawo pokrewne nie ogranicza uzasadnionego prywatnego i niekomercyjnego korzystania z materiałów prasowych przez indywidualnych użytkowników. Tym samym nieuzasadnione są wątpliwości i obawy internautów, iż ograniczy się możliwość linkowania, cytowania czy zamieszczania memów, komentarzy itp. Posłowie JURI przyjęli także (tak jak Rada) że proponowana regulacja nie będzie dotyczyła materiałów prasowych opublikowanych przed wejściem w życie nowego prawa.

Jest to rozwiązanie korzystne dla całej branży, w szczególności zaś dla małych i średnich wydawców, których nie stać na prowadzenie walki z gigantami technologicznymi i innymi podmiotami przed sądem, domagając się należytej ochrony swoich praw.