W czwartek, 30 października, w Brukseli wydawcy zrzeszeni w kilku organizacjach międzynarodowych wydali nowe wspólne oświadczenie w sprawie rozporządzenia UE w sprawie wylesiania (EUDR). Czytamy w nim, że chociaż niedawny wniosek Komisji dotyczący uproszczenia rozporządzenia UE w sprawie wylesiania (EUDR) jest krokiem we właściwym kierunku – w szczególności w zakresie złagodzenia niektórych obciążeń dla podmiotów działających na niższym szczeblu łańcucha dostaw – nadal nie rozwiązuje on podstawowych problemów, a pod pewnymi względami stwarza nowe niepewności. Co najważniejsze, zdaniem wydawców, EUDR wciąż pomija specyficzne i złożone łańcuchy produkcji i dystrybucji produktów drukowanych, takich jak książki, czasopisma i gazety.
Zdaniem wydawców w rezultacie rozporządzenie w obecnej formie stanowi realne zagrożenie dla wolności prasy oraz szerszego krajobrazu kulturowego i informacyjnego w Europie. W związku z tym apelują o wyłączenie produktów drukowanych z zakresu rozporządzenia UE w sprawie EUDR, zgodnie z pierwotną i słuszną propozycją Komisji.
Dalej w apelu czytamy:
Wniosek Komisji z 2021 r. słusznie ograniczył zakres rozporządzenia do miazgi drzewnej i papieru. To podejście było zarówno logiczne, jak i proporcjonalne: włączenie gotowych produktów drukowanych, takich jak gazety, czasopisma i książki, nie przyczynia się w żaden sposób do ochrony lasów, a jednocześnie tworzy nieproporcjonalne obciążenia dla wydawców prasy i książek oraz księgarzy. Obciążenia te zagrażają rentowności całych sektorów, które podtrzymują pluralizm mediów, różnorodność kulturową, edukację i demokratyczny dyskurs w całej Unii.
Nie jest to problem teoretyczny. W kilku państwach członkowskich duzi detaliści zagrozili wycofaniem prasy z listy asortymentowej z powodu zbyt złożonych wymogów rozporządzenia. Wydawcy międzynarodowi ogłosili już plany wycofania się z rynku UE, ponieważ zgodność z rozporządzeniem UE w sprawie EUDR jest po prostu niewykonalna. Te wydarzenia są wyraźnym sygnałem, że rozporządzenie UE o EUDR może utrudnić obywatelom dostęp do rzetelnych informacji w momencie, gdy nasza przestrzeń informacyjna jest już pod presją dezinformacji i ingerencji zagranicznej.
Miliony książek są zagrożone zniszczeniem, ponieważ rozporządzenie uniemożliwiłoby ich import do UE – katastrofalny skutek, który stał się jeszcze bardziej absurdalny w wyniku przepisów mających na celu ochronę lasów na świecie. Wszystko to z powodu uwzględnienia produktów drukowanych w rozporządzeniu, które całkowicie pomija ich nadrzędną cechę, jako nośników treści.
Produkty drukowane, takie jak książki, gazety i czasopisma, są już zrównoważone. Są one zazwyczaj wytwarzane z certyfikowanych, w dużej mierze pochodzących z recyklingu lub zarządzanych w sposób zrównoważony źródeł. Są one źródłem treści i informacji i nie powinny być traktowane jako towary. Włączenie ich do rozporządzenia UE o wylesianiu zwiększa obciążenie biurokracją, ale nie przynosi wymiernych korzyści dla środowiska.
Popieramy cele rozporządzenia UE o wylesianiu. Jeśli jednak rozporządzenie ignoruje praktyczne realia zróżnicowanych łańcuchów dostaw i nakłada nieproporcjonalne obowiązki na sektory, które nie przyczyniają się do wylesiania, grozi to podważeniem zarówno własnej wiarygodności, jak i celów.
Wyłączenie produktów drukowanych z rozporządzenia EUDR jest proporcjonalne i zwiększa skuteczność rozporządzenia. Zapobiegłoby to szkodom ubocznym dla sektorów stanowiących trzon demokratycznych, kulturalnych i informacyjnych ekosystemów Europy oraz świadomych i pluralistycznych społeczeństw. Ponadto byłoby to zgodne z długoletnim uznaniem przez UE kulturowej i demokratycznej roli prasy i wydawnictw książkowych.
Uzasadnione i konieczne jest zatem dostosowanie zakresu łańcucha wartości papieru w rozporządzeniu EUDR do zakresu zawartego w pierwotnym wniosku Komisji z 2021 r., który słusznie wykluczył produkty drukowane, takie jak książki, czasopisma i gazety, z załącznika I do rozporządzenia.
Sygnatariusze:
Europejska i Międzynarodowa Federacja Księgarzy (EIBF)
Europejskie Stowarzyszenie Mediów Czasopism (EMMA)
Europejskie Stowarzyszenie Wydawców Gazet (ENPA)
Europejska Rada Wydawców (EPC)
Federacja Wydawców Europejskich (FEP)
News Media Europe (NME)
Pełna wersja listu w j. angielskim dostępna pod tym linkiem.